Jak zabezpieczyć dach w czasie zimy?

Trwający okres zimowy jest kluczowy z punktu widzenia bezpieczeństwa obiektów wielkopowierzchniowych, w związku z opadami śniegu. W 2006 roku to właśnie śnieg zalegający na dachu był jedną z bezpośrednich przyczyn największej katastrofy budowlanej w Polsce - zawalenia dachu hali Międzynarodowych Targów Katowickich.

Piotr Możwiło, ekspert ds. monitoringu obciążeń statycznych w firmie Prospect, radzi w jaki sposób zadbać o bezpieczeństwo budynków podczas zimy.

Kto powinien dbać o kwestie związane z systematycznym odśnieżaniem dachów budynków?

Kwestię obowiązku usuwania nadmiaru śniegu z dachu, a także obowiązku utrzymania obiektu w należytym stanie technicznym określa Dziennik Ustaw 1994 Nr 89 poz. 414 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, a dokładniej Art. 91a. Właściciel lub zarządca obiektu jest zobowiązany zapewnić jego bezpieczne użytkowanie, między innymi w razie wystąpienia silnego wiatru czy intensywnych opadów śniegu.

Jak ustalić czy pokrywa śnieżna jest na tyle gruba, że dach wymaga oczyszczenia?

Nowopowstałe obiekty już na etapie projektu i budowy w większości mają opracowany plan zarówno samego odśnieżania jak i stałego monitoringu obciążeń statycznych stworzony na podstawie dopuszczalnej wytrzymałości konstrukcji budynku. W ramach tych założeń określa się maksymalną dopuszczalną wagę śniegu, jaka może znajdować się na każdym metrze kwadratowym dachu. Na terenie Polski występują cztery strefy śniegowe, które określają dopuszczalną ilość śniegu na jeden metr kwadratowy. W pierwszej strefie przybliżony ciężar wynosi 71 kg na metr², w drugiej około 91 kg na metr², w trzeciej strefie jest to 112 kg na metr². Czwarta strefa dopuszcza większe obciążenia.

Czy w związku z podziałem na strefy śniegowe w Polsce są obszary, na których obiekty są szczególnie narażone na zawalenie pod naporem śniegu?

Zgadza się. W niektórych województwach w okresie zimy w związku z intensywniejszymi opadami atmosferycznymi należy zwrócić szczególną uwagę na konstrukcję dachową. Są to obszary południowej Małopolski, południowego Podkarpacia oraz południowa część Dolnego Śląska. W przypadku stref, na szerokości do 5km od granic stref śniegowych można przyjmować obciążenia z dowolnej graniczącej strefy.

Czy można w inny sposób określić, kiedy należy rozpocząć odśnieżanie dachu?

W przypadku samodzielnego określenia wagi czy grubości pokrywy śnieżnej lub zastosowania się do powyższych wyliczeń zaleca się by decyzję o rozpoczęciu działań związanych z odśnieżaniem podejmować odpowiednio wcześnie, czyli przed osiągnięciem czy też przekroczeniem dopuszczalnej normy. Daje to czas na wykonanie usługi odśnieżania całości lub części dachu. Niestety większość administratorów czy też zarządców obiektów podejmuje decyzję o konieczności odśnieżania wyłącznie na podstawie pomiaru grubości pokrywy śnieżnej. Sama grubość nie jest jedynym wyznacznikiem, który powinien określać moment rozpoczęcia procedur mających na celu usunięcie zalegającej warstwy śniegu. Ciężar objętościowy zależy bowiem od czasu zalegania pokrywy śnieżnej, temperatury powietrza i podłoża, wilgotności powietrza. Zatem określenie grubości pokrywy w stosunku do wagi można przyjąć jedynie szacunkowo w następujący sposób:

gk - grubość charakterystyczna pokrywy śnieżnej

kN/m³ - kiloniuton na metr sześcienny

Do określenia charakterystycznego obciążenia śniegiem gruntu Gk przyjęto wartość średnią ciężaru objętościowego śniegu = 2,45 kN/m³ z obszaru całego kraju. Wartość tę należy przyjmować do określenia poszczególnych przypadków obciążenia śniegiem.

Czy wyżej wymienione normy dotyczą również starszych obiektów?

Problem pojawia się właśnie w przypadku starszych obiektów, dla których plan odśnieżania dachów i monitoringu obciążeń statycznych nie powstał lub nie określa dopuszczalnej wagi, jaka może zalegać na dachu. W takiej sytuacji za wyznacznik należy przyjąć Polską Normę Obciążenia w obliczeniach statycznych PN-80/B-02010, która w poszczególnych strefach śniegowych dopuszcza maksymalną wagę na 1m² powierzchni dachu. Pomimo określenia dopuszczalnych grubości i obciążeń jakie mogą znajdować się na dachach w poszczególnych strefach śniegowych, należy brać je wyłącznie jako informację poglądową, a decyzję podejmować przede wszystkim w oparciu o wytrzymałość konstrukcji konkretnego obiektu.

Kto może się zajmować odśnieżaniem dachów?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. pracą na wysokości jest pracą na powierzchni znajdującej się co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi i wymaga specjalistycznych uprawnień i badań lekarskich. Zatem w przypadku, gdy praca wykonywana jest na powierzchni powyżej 1m, a na naszym dachu nie ma stałych elementów chroniących przed upadkiem lub nie jest on osłonięty ze wszystkich stron pełnymi ścianami do wysokości co najmniej 1,5 m to do wykonywania takich prac musimy zatrudnić osoby lub też firmę posiadającą wymagane uprawnienia do prac na wysokościach oraz badania lekarskie potwierdzające zdolność tych osób do pracy.