Po co potrzebny jest cokół?

Cokół jest dolną, najniższą część ściany zewnętrznej budynku. Wykończony okładziną zabezpiecza dom przed zawilgoceniem, zabrudzeniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Oprócz funkcji ochronnej, pełni także dekoracyjną. Ciekawie zaprojektowany może efektownie dopełnić architekturę budynku.

Najczęściej spotykane, najlepiej sprawdzające się w praktyce, są cokoły o wysokości od 30 do 60 cm. Wyższe cokoły występują z reguły w domach podpiwniczonych, w których piwnica jest częściowo zagłębiona w gruncie. Cokoły wystające poza lico muru to pamiątka po starym, ciężkim budownictwie, jeśli jednak komuś taki architektoniczny archaizm się zamarzy – albo taki jest stan zastany – będzie to poważne techniczne wyzwanie. Zabezpieczenie przed wnikaniem wody od góry, instalacja odpowiedniego okapnika nad cokołem i skuteczna pozioma izolacja na poziomie izolacji posadzki – wszystkie te kwestie rozwiązywać należy indywidualnie.

Na szczęście, w znakomitej większości przypadków mamy dziś do czynienie z cokołami cofniętymi o 2-3 cm w głąb lica elewacji, które nie stwarzają takich problemów. Cofnięcie cokołu sprawia, że utworzony nad nim kapinos umożliwia odrywanie się kropelek wody od elewacji i nie powoduje zawilgocenia ściany.

Na kanapkę

Obecnie popularną metodą jest wymurowanie cokołu z bloczków betonowych, zabezpieczenie go preparatem hydroizolacyjnym a następnie przyklejenie na całej ścianie fundamentowej, wraz z cokołem, twardych płyt z polistyrenu ekstrudowanego (XPS). Warstwę polistyrenu pokrywa się następnie podwójną warstwą zbrojenia, zatapiając siatkę zbrojącą w zaprawie klejącej.

Tak przygotowany cokół można wykończyć na różne sposoby, m.in. materiałami na bazie kamienia naturalnego, okładziną ceramiczną, można też powierzchnię cokołu otynkować. Powinny być one dobrane w taki sposób, aby zapewnić strefie cokołowej odpowiednią trwałość i możliwość mycia.

W przypadku, gdy na cokole planujemy mocować płytki ceramiczne, klinkierowe lub kamienne trzeba pamiętać o dodatkowym wzmocnieniu połączenia za pomocą łączników mechanicznych (kołków), mocowanych poprzez warstwę zbrojoną siatką.

Tradycyjny kamień

Do kamiennego wykańczania cokołów stosuje się najczęściej otoczaki, kamienie łupane lub płyty kamienne o różnych wymiarach i wykończeniu. Do wmurowania kamieni nadaje się tradycyjna zaprawa murarska.  Wykonanie takiego cokołu jest pracochłonne, wymaga dobrania poszczególnych elementów tak, aby uzyskać możliwie jednakowe spoiny.

Do przyklejenia płytek, wykonanych z marmurów naturalnych i syntetycznych lub innych kamieni naturalnych, warto użyć specjalistycznej zaprawy klejącej produkowanej jest na bazie białego cementu, dlatego przyklejone nim płytki, nawet pomimo naturalnej dużej nasiąkliwości, nie ulęgają przebarwieniu.

Płytki z fugą

Płytki cokołowe muszą być przede wszystkim mrozoodporne. Elewacyjne płytki ceramiczne należy przyklejać odkształcalną zaprawą klejącą o zwiększonej przyczepności. est ona mrozo- i wodoodporna. Po rozprowadzeniu pacą zębatą zaprawy na podłożu, klej nanosi się również na płytkę i dokładnie ją dociska do podłoża, lekko przesuwając. Czas korygowania położenia płytki wynosi około 10 minut. Ważne jest, by zlikwidować puste miejsca pomiędzy płytką a podłożem. Klej musi dokładnie wypełniać całą przestrzeń, w przeciwnym razie zimą może się pod płytkę dostać woda, która po zamarznięciu będzie stopniowo osłabiać połączenie klejowe, co może doprowadzić do rozwarstwienia i odspajania okładziny.

Po upływie 2-3 dni od przyklejania płytek, w zależności od warunków pogodowych, można przystąpić do wypełnienia pustych spoin szybkowiążącą i wysokoelastyczną zaprawą do fugowania w odpowiednio dobranym kolorze (do wyboru jest ich 31). Do fugowania płytek klinkierowych można też użyć zaprawy do klinkieru. Ograniczy możliwość wystąpienia wykwitów na cokole.

Tynk z kamyczkami

Bardzo popularnym i efektownym sposobem wykończenia cokołu jest pokrycie go dekoracyjnym tynkiem mozaikowym. Doskonale sprawdzi się w strefie cokołowej, która ze względu na swoje usytuowanie jest szczególnie narażona na uszkodzenia.

Porada eksperta
Sebastian Czernik, Grupa Atlas

Cokół na lata

Podłoże cokołu, przed położeniem warstwy wykończeniowej, należy odpowiednio przygotować. Szczególnie istotne jest prawidłowe zabezpieczenie całego budynku przed wodą, zarówno gruntową (hydroizolacje) jak i opadową (drenaż, odprowadzenie wody z rur spustowych). Powinno być ono odpowiednio mocne i wysezonowane, oczyszczone z brudu i kurzu oraz zagruntowane, na przykład emulsją Uni-Grunt lub w przypadku tynku mozaikowego masą Cerplast.

Jeśli zewnętrzna warstwa cokołu została wykonana z materiałów chłonących wodę, np. kamienia, warto zabezpieczyć ją dodatkowo przed szkodliwym wpływem środowiska zewnętrznego. Środkami temu służącymi są silikonowe preparaty hydrofobizujące, np. Atlas Silstop. Nie przepuszcza on wody z zewnątrz do podłoża, na które został naniesiony, pozwala natomiast wilgoci przenikać na zewnątrz. Atlas Silstop daje dodatkowo efekt nienasiąkliwości cokołu, co sprawia, że woda spływa po nim razem z zanieczyszczeniami.