Ochrona przed gryzoniami

Jesień jest okresem, w którym szczególnie dokuczają nam gryzonie migrujące do pomieszczeń przed okresem zimowym. Pamiętajmy o zabezpieczeniu obiektów i profilaktycznej akcji odszczurzania.

Gryzonie należą do bardzo uciążliwych szkodników. Jeśli zasiedlą pomieszczenia, powodują duże straty wynikające z bezpośredniego niszczenia produktów żywnościowych. Spożyta przez gryzonie żywność stanowi niewielką ilość w stosunku do żywności, która zostaje zniszczona podczas żerowania gryzoni. Zwierzęta wyrządzają ogromne straty, zanieczyszczając produkty kałem, moczem, depcząc je i rozsypując. Szczególnym zagrożeniem dla higieny jest możliwość szerzenia niektórych chorób zakaźnych. Cholera, dur brzuszny, dury rzekome, żółtaczka zakaźna, włośnica i wiele innych chorób powodowanych jest przez patogeny lub pasożyty, których nosicielami są głównie szczury.

W Polsce występują dwa rodzaje szczurów - śniady i wędrowny. Różnią się sposobem życia, cechami morfologicznymi oraz sposobem odżywiania.

Szczur wędrowny stanowi szczególne zagrożenie. Jego ulubionym siedliskiem są pomieszczenia piwnic i kanały kanalizacyjne. Drąży otwory pod fundamentami i w rurach kanalizacyjnych, zakładając gniazda pod budynkami lub w ich okolicy. Jego ulubionym pokarmem jest mięso. Jest silny i agresywny, potrafi atakować zwierzęta hodowlane i ptactwo. Jeżeli w pobliżu zabudowań i na trawnikach znajdziemy otwory o średnicy około 5-10 cm i nie będzie wokół nich wyrzuconej ziemi to mamy problem - tam zasiedliły się szczury, które w niedługim czasie będą usiłowały dostać się do pomieszczeń.

Szczur śniady - żyje w bliskim sąsiedztwie. Zakłada gniazda w górnych, suchych częściach zabudowań gospodarczych, młynach, magazynach zbóż. Chętnie żywi się pokarmem roślinnym, szczególnie ziarnem.

Metody zapobiegawcze
W ograniczaniu populacji myszy i szczurów ważną rolę odgrywają zabiegi profilaktyczne polegające na uniemożliwieniu gryzoniom dostępu do przechowywanej żywności i wody. Zsypy i śmietniki powinny być szczelne i stale przykryte. Bardzo ważna jest tzw. szczuroszczelność drzwi, okien i pomieszczeń. Szczególnie ważna jest profilaktyka w zakładach produkujących i przetwarzających żywność. Stosowanie w nich środków gryzoniobójczych powinno być ograniczone do minimum z uwagi na możliwość skażenia żywności. Ogólnie zwalczanie gryzoni polega na stosowaniu metod zapobiegawczych i metod niszczących.

Metody zapobiegawcze polegają na zapobieganiu migracji gryzoni do pomieszczeń. Magazyny produktów żywnościowych, obiekty służby zdrowia, pomieszczenia produkcyjne żywności powinny być budowane na zasadzie "szczuroszczelności" polegającej na zastosowaniu przy budowie takich materiałów i konstrukcji, które uniemożliwiają zadomowienie się szczurów w obiekcie lub w najbliższym sąsiedztwie.

• Przy wprowadzaniu tych zasad należy uwzględnić przede wszystkim:
• zabezpieczenie otworów wietrznych podfundamentowych i okien piwnicznych siatkami o oczkach 1,5 x 1.5 cm, z drutu odpornego na przegryzanie przez szczury,
• obijanie progów, futryn i skrzydeł drzwi blachą na wysokości 30 cm od podłogi,
• zlikwidowanie trudno dostępnych dla człowieka przestrzeni np. podpodłogowych, w których szczury mogą się spokojnie gnieździć,
• zabezpieczenie miejsc przechodzenia rur w ścianach i podłogach: przewodów wodnych, kanalizacyjnych, elektrycznych osłonami z blachy lub siatki drucianej,
• zastosowanie trwałych posadzek w piwnicach, uniemożliwiających szczurom podkopywanie,
• przykrycie otworów ściekowych i studzienek kanalizacyjnych kratami żelaznymi.

Metody niszczące

Metody niszczące to deratyzacja czyli chemiczne metody walki z gryzoniami. Powinny być stosowane jako ostateczność, jeżeli metody fizyczne i zapobiegawcze okazałyby się nieskuteczne. Stosowanie metod chemicznych powinno być przeprowadzone przez osoby przeszkolone lub zlecone firmom zajmującym się usługami DDD zawodowo. Potrafią one dobrać preparaty w zależności od obiektu, ilości występujących gryzoni oraz ich rodzaju. Wszystkie działania muszą być rejestrowane i udokumentowane w sposób nie budzący wątpliwości osób kontrolujących. Firma wykonująca zabiegi DDD powinna pozostawić oświadczenie o rodzaju zastosowanego preparatu i terminie wykonanej usługi.

• Deratyzację możemy traktować na dwa sposoby:
• przeprowadzenie okresowych akcji (najczęściej wiosną i jesienią) mających za zadanie zmniejszenie populacji szczurów,
• stały i systematyczny nadzór zapewniający całkowite wyeliminowanie populacji i zabezpieczenie obiektu przed ponownym zasiedleniem przez gryzonie.

Zabicie kilku szczurów jest sprawą prostą, natomiast zredukowanie populacji o połowę wymaga już dobrze przeprowadzonej akcji i dużej wiedzy. Całkowite wyeliminowanie szczurów wymaga już dużej wiedzy, praktyki i znajomości zwyczajów szczurów. Z uwagi na nieufna i mądrą naturę szczura, ich niesamowity instynkt i zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków, walka z nimi powinna być dobrze przygotowana i przemyślana. Stosuje się całą grupę metod i środków działających w różnych kombinacjach.

Rozważając praktyczne aspekty deratyzacji mamy z reguły na uwadze jej skuteczność, stopień redukcji populacji gryzoni oraz koszt jaki musimy ponieść. Często stajemy przed dylematem, czy dokonywać jednorazowych akcji, czy zawierać stałą umowę z firmą, która zajmuje się DDD i która będzie prowadziła stały nadzór nad stanem sanitarnym zakładu. Skuteczne zabezpieczenie zapewnia systematyczny nadzór, stałe stacje do rozkładania trutek oraz odpowiedni dobór rodentocydów.